Yūrei

Ten artykuł wymaga rozbudowania o grafikę.
Pomóż nam i zrób to teraz ;)

Yūrei (jap. 幽霊, Yūrei^?)- W japońskim folklorze traktowane są podobnie jak duchy na zachodzie. Nazwa składa się z dwóch kanji: 幽 (YU), co oznacza "słaby" lub "słabe" i 霊 (rei), co oznacza "dusza" lub "duch". Alternatywnie zawierają 亡霊 (Borei), co oznacza zniszczony lub odstąpił ducha, 死 霊 (Shiryō), co oznacza martwy duch, lub w szerszym zakresie 妖怪 (youkai) lub お化け (Obake).

Podobnie jak ich chińskie i zachodnie odpowiedniki, uważane są one za dusze ludzi którzy zgineli w sposób gwałtowny lub nie zostały pogrzebane w odpowiedni sposób.

Japońskie życie po śmierci

Według tradycyjnych japońskich wierzeń, wszyscy ludzie mają duszę którą nazywają 霊魂 (reikon). Kiedy osoba umiera, reikon opuszcza ciało i przechodzi w formę czyśćca, w którym czeka na odpowiednie obrzędy pogrzebowe po wykonaniu których może dołączyć do swoich przodków. Jeśli jest to zrobione poprawnie, reikon staje się strażnikiem życia rodzinnego a w Sierpniu podczas festiwalu Obon otrzymuje on wynagrodzenie za opiekę.

Jednakże jeśli osoba umiera w sposób nagły lub na skutek przemocy czy samobójstwa, jeśli obrzędy nie zostaną wykonane poprawnie lub jeśli człowiek przed śmiercią był pod wpływen silnych emocji (pragnienie zemsty, miłość, zazdrość, nienawiść, smutek) reikon przekształca się w Yūrei i powraca do świata żywych.

Yūrei następnie przebywa na ziemi dopóki nie zostanie pochowany lub nie uspokoi się jego emocji które trzymają go na ziemi. Jeśli rytuały nie zostaną ukończone albo konflikty nie zostaną rozerwane, Yūrei zaczyna nawiedzać żywych.

Wygląd

Pod koniec XVII wieku, gra o nazwie Hyakumonogatari Kaidankai stała się popularna a Kaidan stał się przedmiotem teatru, literatury i innych dziedzin sztuki. W tym czasie powstał początkowy wizerunek Yūrei.

Maruyama Ōkyo stworzył pierwszy znany przykład tradycyjnego yūrei na jego obrazie Duch Oyuki

Dzisiejszy wygląd yūrei stał się jednolity. i kulturowo autentyczny.

Biała odzież: Yūrei są zazwyczaj ubrane w białe kimono- tradycyjna szata pogrzebowa z okresu Edo. W Shinto, biały o kolor czystości rytualnej, tradycyjnie zarezerowawa dla kapłanów i umarłych. Kimonem może być Katabira (zwykłe białe kimono nie posiadające linii) lub kyokatabira (biała, buddyjska katabira z inskrypcjami). Czasami posiadają hitaikakushi (dosł. osłona czoła) która jest małym, białym trójkątnym kawałkiem materiału związanym koło głowy.

Czarne włosy: Włosy yūrei często są długie, czarne i rozczochrane.

Ręce i nogi: Dłonie Yūrei zwisają martwo z nadgrastków a zgięte łokcie ściśle przylegają do ciała. Zazwyczaj nie posiadają nóg lub stóp przez co unoszą sie w powietrzu. Cechy te powstały w okresie Edo i zostały przeniesione do Kabuki. Tam brak nóg i stóp często ukazywany jest za pomocą długich kimon a czasami aktor unoszony jest w powietrze za pomoca lin i kół pasowych.

Hitodama: Yūrei często towarzyszą dwa pływające płomyki albo kosmyki (Hitodama) o niesamowitych kolorach takich jak niebieski, zielony lub fioletowy. Te upiorne płomienie są odrębnymi częściami ducha czasami niezależnymi.

Rodzaje

Yūrei

Podczas gdy wszystkie japońskie duchy nazywane są Yūrei to w ramach tej kategorii istnieje kilka konkretnych rodzajów duchów, klasyfikowanych głownie przes sposób ich śmierci lub ich powód powrotu na ziemię.

Onryō- Mściwy duch, który wraca na ziemię za zło wyrządzone za życia. Ubume- Duch matki, która zmarła przy porodzie. Ten yūrei wraca do dzieci i przynosi im słodycze. Goryo- Mściwy duch arystokratycznej klasy lub ludzi którzy ponieśli śmierć męczęńską. Funayūrei- Duchy zmarłych na morzu. Często przedstawiane humanoidy z rybimi łuskami. Niektóre mogą być podobne do syren lub trytonów. Zashiki-warashi- Duch dzieci, często złośliwy ale niegroźny. Duchy samurajów- Weterani wojny Genpei polegli w bitwie. Pojawia się tylko w teatrze Noh. W przeciwieństwie do inncyh yūrei te duchy podczas przedstawień posiadają nogi. Duch uwodzicielski- Duch kobiety lub mężczyzny, który inicjuje romans po śmierci z żywym człowiekiem.

Duchy buddyjskie

Istnieją dwa rodzaje duchów specyficznych dla Buddyzmu. Są przykładami niespełnionego ziemskiego głodu niezaspokojonego przed śmiercią. Różnią sie od innych klas yūrei ze względu na całkowicie religijny charakter.

Ikiryo

W japońskim folklorze nie tylko dusze zmarłych mogą stać sie duchami. Możliwe to jest też osobom żywym którzy posiadają silne poczucie zazdrości lub gniweu. Może on tą energie zmaterializować w postaci ducha 生き霊 (ikiryō).

Najlepjej znanym przykładem jest Rokujo no Miyasunodokoro na podstawie noweli "Historia Genji".

Obake

Do Yūrei też można zaliczyć Obake, pochodzące od słowa bakeru oznaczającego zmiany. Można to interpretować jako istoty które przeszły jakąś zmianę.

Kunio Yanagita, jeden z pierwszych folklorystów w japonii dokonał rozróżnienia między Yūrei i Obake w swoim dziele Yokaidangi (jap. 妖怪 谈 义, Księga potworów^?). Twierdził że yūrei straszą konkretne osoby a Obake w określonych miejscach.

Patrząc na Kaidan nie wydaje sie to prawdą. Yūrei tak jak Okiku Straszy w również w określonych miejscach. W przypadku Okiku jest do miejsce gdzie zmarła i będzie straszyć nawet jeśli człowiek który zabił nie żyje.

Nawiedzenia

Yūrei nie błądzi po losowo wybranych miejscach. Na ogół zatrzymuje sie w pobliżu określonego miejsca, gdzie zginął i lezy ciało jego lub osoby która go zamordowała lub którą kochał. Zwykle pojawiają się pomiędzy 2 i 3 rano - godziną duchów w Japonii, kiedy granica pomiędzy światem umarłych i światem żywych jest najcieńsza.

Yūrei będzie straszyć osobe albo miejsce tak długo dopóki jego cel nie będzie spełniony i będzie mógł przejśc do życia pozagrobowego. Jednakże niektóre, szczególne silne Yūrei - Onryō będą straszyć długo po tym jak osobę winną ich śmierci dopadnie sprawiedliwość.

Słynne nawiedzenia

Niektóre miejsca stały się słynne dzięki nawiedzeniom przez yūrei. Nasłynniejszymi są Zamek Himeji, nawiedzony przez Okiku oraz las Aokigahara u stóp Fuji - słynne miejsce samobójstw. Szczególnie silny onryō- Oiwa powiedział że zemści się na każdym aktorze który przyjmie jego rolę w adaptacjach filmowych i telewizyjnych.

Egzorcyzmy

Najprostrzym sposobem aby wypędzić yūrei jest pomoc w realizacji jego celów. Gdy przyczyna silnych emocji trzymająca yūrei na ziemi zostanie usunięta duch staje sie zadowolony i odchodzi do świata umarłych. Zazwyczaj jest to zemsta rodziny na zabójcy lub odnalezienie i pochowanie szczątków yūrei.

Emocje Onryō są szczególnie silne i powyższe metody mogą byc nieskuteczne.

Do egozrcyzmów zazwyczaj zatrudniani byli buddyjscy kapłani albo Yamabushi- Górscy asceci. Czasami duchy stają się Tenjin (jap. 天神, Tenjin^?) i ceremonia ma na celu zjednanie ich z ludźmi.

Podobnie jak wiele innych potworów, yūrei są odpychane przez Ofuda (jap. 御札, Ofuda^?)- święte pisma Shinto zawierające nazwe Kami. Ofuda muszą być napisane na czole yūrei co pozwala pozbyć się ducha. Mogą być również umieszczone w wejściu do domu co ma zapobiegać dostaniu sie yūrei do środka.

Yūrei w popkulturze

Ukiyo-e

Yūrei był popularnym motywem artystów ukiyo-e. Wielu artystów tworzyło sceny z duchami podczas Kabuki, lub próbowali uchwycić yūrei na portretach.

Tsukiyoka Yoshitoshi wydał serię Nowe trzydzieści sześć duchów czyli typowe dla okresu Edo ilustracje yūrei, przedstawiając najbardziej znane yūrei w Japonii.

Galeria Yūrei-ga w świątyni Zenshoan

Zenshoan (jap. 全 生 庵, Zenshoan^?)- świątynia w Tokio znana jest ze swojej kolekcji obrazów przedstawiającej yūrei, znana jako Yūrei-ga. 50 Obrazów z jedwabiu, większośc w wieku 150-200 lat przedstawia różne ukazania się yūrei od opuszczonych do upiornych.

Zwoje zostaly zebrane przez Sanyu-tei Encho}三 游 亭 円 朝 (jap. {{{2}}}, Sanyu-tei Encho}三 游 亭 円 朝^?)- znanego gawędziarza (artyste Rakugo) w epoce Edo podczas studiowania w Zenshoan. Encho opowiadał ludziom o duchach a zwoje traktował jako inspirację.

Udostępniane do zwiedzania są tylko w Sierpniu.

Yūrei w fikcji

Yūrei zawsze były ważną częścia japońskiej fikcji w okresie Edo. Gra zwana Hyakumonogatari Kaidankai cieszyła sie wysoka popularnością. Rozpowszechniła ona ona historie o duchach i ludowe bajki w całej Japonii i Chinach.

Wiele popularnych Kaidan takich jak Botan Doro zostało przetłumaczonych z chińskich ludowych bajek. Wiele innych Yūrei pochodzi z japońskich lokalnych legend i historii.

• Boko Otogi (1666) -Asai ryoi
• Monogatari Ugetsu (1776) -Ueda Akinari
• Kwaidan: Historie o dziwnych rzeczach (1904) -Ladfacdio Hearn
• Kakushi Maya no Rei -Kyoka Izumi
• Ge Ge Ge no Kitaro -Shigeru Mizuki
• Ring (1991) - Koji Suzuki

Yūrei w filmie

Pierwszy film o Yūrei były ekranizacjami istniejących historii Kaidan Kabuki, takich jak Botan Doro w 1910 roku, Yotsuya Kaidan w 1912 roku. Nowe wersje tych filmów zą tworzone raz na dziesięc lat od powstania pierwszego filmu.

Filmy Yūrei ulegały zmianom wraz z trendami konematografii japońskiej na przestrzeni lat. Od roku 1990 boom na J-Horror rozprzestrzenił Yūrei poza Japonią.

• Ring
• Ju-on
• Kairo
• Dark Water

Yūrei w Anime

• Bleach
  • Yūrei pozytywne- Nie są przedstawiane w tradycyjnym stylu. Posiadają nogi i stopy oraz poruszają sie jak ludzie ale nie są dla nich widoczni. Mają też łańcuch wychodzący z piersi. Tylko Shinigami i ludzie z dużą ilością energii duchowej mogą je zobaczyć.
  • Yūrei negatywne- potworne duchy. Powstają z jeśli zmarły ma niedokończone sprawy na ziemi. Zjadają dusze innych ludzi.
• Negima: Sayo Aisaka jest przedstawiana jako Yūrei i często ma dwie Hitodama. W ostatnim odcinku serialu po utworzeniu paktu z Negi Springfield Uzyskała możliwośc używania Hitodama jako pocisków.
• YuYu Hakusho: Protagonista Yususke Urameshi zginął w wypadku samochodowym w pierwszym odcinku i staje sie Yūrei, czekając na przywrócenie go do życia.
• XXXHOLiC: Zashiki-warashi jest zakochana w bohaterze- Kimihiro Watanuki

Yūrei w grach

• W grach F.E.A.R i F.E.A.R Ectraction Point przedstawiany jest zachodni odpowiednik yūrei- Alma Wade który często nawiedzia bohatera.
• W grze Silent Hill 4: The Room można spotkać kilka duchów podobnych do yūrei, zazwyczaj płci męskiej.
• gra Fatal Frame skupia się na kilku yūrei- głównych antagonistów .