Zielona herbata

Tradycyjna Japońska mieszanka do picia

Spis treści

1 Geneza
2 Gatunki
3 Produkcja
4 chanoyu/chadō
5 Źródło

Geneza[edytuj | edytuj kod]

Krzew herbaty trafił prawdopodobnie do Japonii w 8 wieku naszej ery za sprawą mnichów.

Jej popularyzację spowodowały przyjęcia organizowane przez Szoguna Ashikaga Yoshimitsu i Mnicha Murata Mokichi.

Jest to herbata zielona produkowana obecnie także w Chinach. Jej nazwa oznacza „zaparzana herbata”. Jest najpopularniejszą zieloną herbatą dzięki swej dobrej jakości i stosunkowo niewysokiej cenie. Stanowi 80% produkcji herbaty w Japonii. Nazwa i jednolity proces produkcji został określony w 1738 roku. Herbatę sencha produkuje się w Japonii z liści pochodzących z różnych zbiorów, najbardziej cenione jednak są herbaty pochodzące ze zbioru shincha czyli wiosennego, który tradycyjnie rozpoczyna się 88 dnia po przesileniu zimowym i kończy się z końcem maja. Proces produkcji herbaty sencha jest charakterystyczny dla herbat japońskich. Proces fermentacji jest powstrzymany w skutek sparzenia liści parą wodną. Następnie herbata jest suszona i zwijana wzdłuż w charakterystyczne podłużne igły.

Bancha :

Jest herbatą wytwarzaną głównie na plantacjach zajmujących się produkcją herbaty sencha. Liście do produkcji banchy pochodzą z tych samych krzewów zbierane są jednak później. Pierwszy zbiór banchy przypada przy drugim zbiorze herbaty sencha. Zbierane są grubsze i bardziej mięsiste liście o wyraźnym unerwieniu. Dzięki zastosowaniu liści starszych herbata bancha jest uboższa w kofeinę i substancje aromatyczne. Zyskuje jednak inne cenione własności. Bancha ceniona jest przede wszystkim za to, że zawiera niewiele teiny oraz innych substancji drażniących więc polecana jest również dla dzieci oraz do picia wieczorem.

Goukuro :

Herbata ta jest uważana za najszlachetniejszą z japońskich. Nazwę tłumaczy się jako „jadeitowa rosa”. Jej wyjątkowość odnaleźć można przede wszystkim w procesie produkcji. Plantacja herbaty na trzy tygodnie przed zbiorami jest zacieniana za pomocą bambusowego dachu, który jest specjalnie w tym celu budowany nad całymi polami herbacianymi. Powstaje w tym czasie większe nagromadzenie aminokwasów w liściach. Następnie specjalnie wyselekcjonowane liście poddane są dalszej obróbce typowej dla japońskich zielonych herbat. Gyokuro ceniona jest ze względu na swój smak, który określa się jako intensywnie warzywny i trawiasty z wyraźną słodyczą i umami.

Kukicha :

Jest tradycyjną japońską herbatą produkowana obecnie również w Chinach. Jest to herbata przygotowana na bazie senchy, czasem banchy z dodatkiem prażonego ryżu lub prosa w zależności od typu genmaichy. Popularna jest także genmaicha iri matcha czyli genmaicha zmieszana ze sproszkowaną herbatą matcha dzięki czemu zwiększa się zawartość kofeiny w naparze. Nazwa genmaicha oznacza herbatę z prażonym (lub ciemnym) ryżem. Sama mieszanka powstała w niższych warstwach społecznych gdzie biedoty nie było stać na herbatę. Używano zatem ryżu jako wypełniacza pozwalającego zaoszczędzić na suszu herbacianym. Później herbata ta zasmakowała także wyższym sferom i obecnie produkowana jest powszechnie. Genmaicha nazywana jest czasem herbatą popcornową ponieważ przy niższej jakości herbaty ryż w czasie prażenia pęka i przypomina nieco popcorn. Lepsze genmaiche cechuje zawartość całych, krótkich ziaren ryżu w kolorze karmelowym. Genmaicha zawiera mniej kofeiny ponieważ sama mieszanka zawiera mniej herbaty przez obecność ryżu. Lubiana jest szczególnie do posiłków lub po posiłkach. Poprawia apetyt i trawienie.

Matcha :

Matcha jest rodzajem zielonej, sproszkowanej herbaty, używanej przez Japończyków jako dodatek do potraw oraz element ceremonii parzenia herbaty, zwanej cha-no-yu. Cha-no-yu tłumaczy się dosłownie jako „wrzątek na herbatę”. Matchę produkuje się w inny sposób, niż klasyczne herbaty. Rośnie ona w specjalnie zaciemnianych pomieszczeniach, przez co krzewy nie otrzymują promieni słonecznych, a ich wzrost staje się spowolniony. Wytwarzane przez liście matchy aminokwasy powodują, że staje się ona wyjątkowo aromatyczna i słodka w smaku. Liście zbiera się, suszy i ściera na proszek, który następnie wykorzystuje się podczas ceremonii picia herbaty

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

1 łyżeczka herbaty na filiżankę (200ml) wody o temperaturze ok. 80 st. Celsjusza (tj. mniej więcej 5 minut po zagotowaniu wody), czas zaparzania - w zależności od indywidualnych upodobań - od 1 do 3 minut pod przykryciem, po tym czasie należy oddzielić liście od naparu.

chanoyu/chadō[edytuj | edytuj kod]

Wrzątek na herbatę/droga herbaty

Tradycyjna ceremonia parzenia herbaty

Ceremonia parzenia herbaty ma spokojny i harmonijny charakter. Najczęściej odbywa się ona w ogrodzie (lub w pomieszczeniu zaaranżowanym na ogród), w specjalnym pawilonie. Przebiega ona według ścisłych zasad, w atmosferze skupienia i podniosłości. Gospodarz wita gości, którzy spokojnie rozglądają się i podziwiają ogród. Wodą zaczerpniętą ze źródełka goście obmywają ręce i płuczą usta. Dzięki temu oczyszczana przed ceremonią jest zarówno dusza, jak i ciało. Wejście do pawilonu nazywane jest nijiri-guchi, a samo pomieszczenie, w którym pije się herbatę nazywa się chashitsu. Na ścianie wieszane jest kakemono (obraz z kaligrafią) oraz kładzie wazy na kwiaty (chabana) w specjalnej wnęce (tokonoma). Gości sadza się na tatami (poduszkach na podłodze), a rozmowy krążą jedynie wokół ceremonii parzenia herbaty